بهره ی پولی (ربا) و بحران مالی

بحران های مالی متعدد یک قرن گذشته در مناطق مختلف جغرافیایی، این اندیشه را تقویت کرده که بحران و عدم تعادل بازارها، مشخصه ی ذاتی نظام اقتصاد سرمایه داری است. در این مقاله، تلاش شده تا با بررسی روند تحولات بازارهای مالی، به ویژه طی سه دهه ی اخیر، نشان داده شود که چگونه وجود نرخ بهره در نظام سرمایه داری به مثابه خط گسلی در سیستم اقتصادی، هارمونی بخش حقیقی و بخش مالی را مختل می کند. نتایج این بررسی با استفاده از آمار و اطلاعات فصلی بازارهای مالی و حقیقی اقتصاد آمریکا طی دوره ی زمانی 2009- 1993، نشان می دهد که وجود ربا و افزایش آن در نظام اقتصادی، باعث گسترش بازار پول می شود که پیامد آن، ایجاد جدایی بین ارزش های اسمی بخش مالی و ارزی های واقعی آنها در بخش حقیقی اقتصاد است. با بروز این انفکاک و شدت گرفتن آن، حباب های قیمتی شکل می گیرد. در این مقطع، تلاش عوامل اقتصادی برای کسب سودهای آسان از حباب های ایجاد شده، از یک طرف افزایش استقراض و گسترش حجم بازار پول را به همراه دارد که باعث کاهش سهم بخش حقیقی اقتصاد از منابع پولی و در نتیجه کاهش رشد تولید و اشتغال می شود. از طرف دیگر، فعالیت های سفته بازی، باعث متورم تر شدن حباب های قیمتی می شوند که نتیجه ی آن جدایی بیش از پیش بخش مالی از بخش حقیقی اقتصاد است. لیکن هر حبابی سرانجام با واقعیت حقیقی اقتصاد مواجه می شود و سقوط قیمت و بروز بحران مالی را به همراه دارد. به عبارت دیگر پیامد بیشتر شدن انفکاک، شکنندگی نظام اقتصادی و نابودی تریلیون ها دلار از ارزش موهومی دارایی های مالی است که در طی دوران قبل خلق شده بود. طبقه بندی jel: go1، e99، b26